గుండె ఆరోగ్యానికి ప్రాణాయామాలు: 5 శ్వాస నియంత్రణ యోగా వ్యాయామాలు

గుండె ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి శ్వాస వ్యాయామాలు చాలా కీలకమని యోగా నిపుణులు విశ్వసిస్తున్నారు. యోగా అనేది నివారణ, చికిత్స పునరుద్ధరణతో సహా వివిధ ఆరోగ్య సమస్యలను పరిష్కరించడానికి సహజమైన, సురక్షితమైన మార్గం. ప్రాణాయామం, ముద్రలు, ఆసనాల వంటి పద్ధతులను యోగా మిళితం చేస్తుంది. సానుకూల జీవనశైలిని అవలంబించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

హిందుస్తాన్ టైమ్స్ లైఫ్‌స్టైల్‌కి ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో అక్షర యోగా కేంద్ర వ్యవస్థాపకుడు హిమాలయన్ సిద్ధా అక్షర్ ఇలా వివరించారు. ‘మీ గుండె, మెదడు ఆరోగ్యాన్ని నిర్లక్ష్యం చేయడం వల్ల స్ట్రోక్, పక్షవాతం, గుండె సంబంధ వ్యాధులు, మధుమేహం, తీవ్రమైన ఒత్తిడి, ఆందోళన వంటి తీవ్రమైన పరిస్థితులకు దారితీయవచ్చు. అందువల్ల, యోగా అభ్యాసాలు, సానుకూల జీవనశైలి మార్పులను చేర్చడం మీ గుండె ఆరోగ్యానికి చాలా అవసరం. ప్రాణాయామం యోగాలో కీలకమైన భాగం, గుండె ఆరోగ్యానికి గణనీయంగా దోహదపడే శ్వాస నియంత్రణ పద్ధతులను కలిగి ఉంటుంది.

ఆరోగ్యకరమైన గుండె కోసం మీరు క్రమంగా మీ దినచర్యలో చేర్చుకోగల కొన్ని ప్రాణాయామ పద్ధతులను ఆయన సూచించారు.

భస్త్రికా ప్రాణాయామం:

విధానం: మీ ఊపిరితిత్తులను గాలితో నింపుతూ లోతుగా పీల్చుకోండి. అలాగే పూర్తిగా గాలి బయటకు వదిలేయండి. ఎంత సేపు పీల్చుకుంటున్నారో, అంతే సేపు గాలి బయటకు వదిలేయండి. 

2. భ్రమరీ ప్రాణాయామం: 

విధానం: మీ బొటన వేళ్లను 'ట్రాగస్' (మీ చెవి వెలుపలి ప్రాంతం) పై ఉంచండి. మీ చూపుడు వేలును మీ నుదిటిపై, మీ మధ్య వేలిని కనుబొమ్మలపై, మీ ఉంగరపు వేలును మీ ముక్కుపై ఉంచండి. మీ ఊపిరితిత్తులను గాలితో నింపడానికి లోతుగా పీల్చుకోండి. ఊపిరి పీల్చుకుంటున్నప్పుడు తేనెటీగ శబ్దాన్ని పోలినట్టుగా "మ్మ్మ్మ్మ్మ్..." వంటి ధ్వనిని సృష్టించండి. ఈ అభ్యాసం చేసేటప్పుడు మీ నోరు మూసుకుని ఉండండి. మీ శరీరం అంతటా వ్యాపించే ధ్వని యొక్క కంపనాన్ని అనుభూతి చెందండి.

3. వృత్తాకార ప్రాణాయామం:

విధానం: మీ ఊపిరితిత్తులను విస్తరించడం ద్వారా లోతుగా పీల్చుకోండి. మీ కడుపు ప్రాంతానికి ఇబ్బంది పెట్టకండి. మీ ముఖం ముందు మూడు వృత్తాలను ఊహించుకోండి. మీ ముక్కుకు దగ్గరగా ఊహాత్మక వృత్తాలను గీయడానికి మీ కుడి చేతిని ఉపయోగించండి. మీ ముక్కులోకి గాలి స్ప్రింగ్‌లా ప్రవహించడాన్ని ఊహించండి. ఒకే శ్వాసతో మీ ముక్కు ముందు మూడు సవ్యదిశలో వృత్తాలు గీయండి. ఆపై ఊపిరి పీల్చుకోండి. కొన్ని వృత్తాలతో ప్రారంభించండి. మీరు ఈ టెక్నిక్‌లో ప్రావీణ్యం సంపాదించినప్పుడు క్రమంగా 100కి పెంచండి.

4. అనులోమ విలోమ ప్రాణాయామం

విధానం: మీ బొటన వేలితో మీ కుడి ముక్కు రంధ్రాన్ని సున్నితంగా మూసివేసి, మీ ఎడమ నాసికా రంధ్రం ద్వారా శ్వాస తీసుకోండి. తరువాత మీ ఎడమ నాసికా రంధ్రాన్ని మూసివేసి, మీ కుడి నాసికా రంధ్రం ద్వారా ఊపిరి వదిలేయండి. ఇప్పుడు మీ కుడి నాసికా రంధ్రం ద్వారా పీల్చుకోండి. ఆపై మీ ఎడమ నాసికా రంధ్రం ద్వారా ఊపిరి వదిలేయండి. ఇది ఒక చక్రాన్ని పూర్తి చేస్తుంది. ఇలా 10 నిమిషాలు పునరావృతం చేయండి.

5. కపాల భాతి ప్రాణాయామం: 

విధానం: సాధారణంగా శ్వాస పీల్చుకోండి. చిన్న, లయబద్ధమైన ఫోర్స్‌తో కూడి శ్వాస వదిలేయడంపై దృష్టి పెట్టండి. ఊపిరితిత్తుల నుండి గాలిని కుదించడం ద్వారా బయటకు వెళ్లడానికి మీ కడుపుని ఉపయోగించండి. మీరు మీ కడుపుని విడుదల చేస్తున్నప్పుడు శ్వాస తీసుకోవడం స్వయంచాలకంగా జరుగుతుంది.