One nation, one election: ‘‘వన్ నేషన్.. వన్ ఎలక్షన్’’ డ్రాఫ్ట్ బిల్లు లోని కీలకమైన 11 ప్రతిపాదనలు ఇవే..

One nation, one election: కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మకంగా భావిస్తున్న 'వన్ నేషన్, వన్ ఎలక్షన్' పథకానికి సంబంధించిన బిల్లుకు కేంద్ర కేబినెట్ గురువారం ఆమోదం తెలిపింది.ఈ ముసాయిదా బిల్లును ఈ శీతాకాల సమావేశాల్లోనే పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టనున్నారు. ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ అధ్యక్షతన జరిగిన కేబినెట్ సమావేశంలో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు.

పార్లమెంటరీ కమిటీకి పంపే అవకాశం

ఈ బిల్లును పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టిన తరువాత, దానిని సంబంధిత పార్లమెంటరీ కమిటీకి పంపే అవకాశం ఉంది. ప్రభుత్వం కూడా ఈ బిల్లులపై విస్తృత సంప్రదింపులు జరిపేందుకు ఆసక్తి చూపుతోంది. ఈ కమిటీ ద్వారా వివిధ రాష్ట్రాల శాసనసభల స్పీకర్లను కూడా సంప్రదించేందుకు ప్రభుత్వం సుముఖంగా ఉన్నట్లు విశ్వసనీయ వర్గాలు తెలిపాయి. 'ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' ప్రణాళికతో ముందుకెళ్తున్న ప్రభుత్వం లోక్ సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలు, స్థానిక సంస్థలకు ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహించాలని ఉన్నతస్థాయి కమిటీ చేసిన సిఫార్సులను సెప్టెంబరులో ఆమోదించింది. మాజీ రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ అధ్యక్షతన ఏర్పాటైన ఈ కమిటీ దేశవ్యాప్తంగా అభిప్రాయాలను సేకరించిన తర్వాత 11 సిఫార్సులు చేసింది.

వన్ నేషన్, వన్ ఎలక్షన్ కమిటీ చేసిన 11 సిఫార్సులు

1. ప్రతి సంవత్సరం తరచూ ఎన్నికలు నిర్వహించడం ఆర్థిక వ్యవస్థ, రాజకీయ వ్యవస్థ, సమాజంపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతుంది. ఈ భారాన్ని తగ్గించడానికి ఒకేసారి ఎన్నికలు (one nation one election) నిర్వహించాలి.

2. మొదటి దశలో లోక్ సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల ఎన్నికల తేదీలను ఖరారు చేస్తారు. అనంతరం, 100 రోజుల్లోపు మున్సిపల్, పంచాయతీ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.

3. సార్వత్రిక ఎన్నికల (lok sabha elections) తర్వాత లోక్ సభ సమావేశమయ్యే తేదీని 'నిర్ణీత తేదీ'గా ప్రకటిస్తూ రాష్ట్రపతి నోటిఫికేషన్ జారీ చేయవచ్చు.

4. వచ్చే సార్వత్రిక ఎన్నికలకు అనుగుణంగా కొత్తగా ఏర్పడే రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల కాలపరిమితి తగ్గుతుంది.

5. ఈ సంస్కరణలను పర్యవేక్షించడానికి, విజయవంతంగా అమలు చేసేలా చూడటానికి ఒక నిపుణుల బృందాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని కమిటీ సిఫార్సు చేస్తుంది.

6. పంచాయతీలు, మున్సిపాలిటీలకు ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహించేందుకు వీలుగా ఆర్టికల్ 324ఏ సవరణను ప్రవేశపెట్టాలని, అన్ని ఎన్నికలకు ఏకీకృత ఓటరు జాబితా, ఫొటో ఐడీ కార్డును రూపొందించేందుకు ఆర్టికల్ 325కు సవరణ చేయాలని కమిటీ ప్రతిపాదించింది.

7. ఒకవేళ హంగ్ ఏర్పడితే లేదా అవిశ్వాస తీర్మానం ఏర్పడితే కొత్తగా ఎన్నికలు జరుగుతాయి, కానీ కొత్తగా ఎన్నికైన సభ కాలపరిమితి వచ్చే సార్వత్రిక ఎన్నికల వరకు మాత్రమే ఉంటుంది.

8. తొలిదశలో లోక్ సభ, రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలకు ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహిస్తారు. రాష్ట్రంలో, లోక్ సభ ఎన్నికలకు వంద రోజుల్లోనే రెండో దశలో మున్సిపల్, పంచాయతీ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.

9. హంగ్ సభ లేదా అవిశ్వాస తీర్మానం విషయంలో కొత్తగా ఎన్నికలు నిర్వహిస్తారు. కొత్తగా ఎన్నికైన లోక్ సభ ఐదేళ్లు కొనసాగదు. గతంలో ఏర్పడిన సభకు సంబంధించి మిగిలిన పదవీకాలాన్ని మాత్రమే కొనసాగిస్తుంది.

10. సమర్థవంతమైన ఎన్నికల నిర్వహణ కోసం ఈవీఎంలు, వీవీప్యాట్ వంటి నిత్యావసర పరికరాల కొనుగోలుకు ముందస్తు ప్రణాళిక రూపొందించాలని ఎన్నికల కమిషన్ కు సూచించారు.

11. అన్ని ఎన్నికలకు ఏకీకృత ఓటరు జాబితా, ఓటరు ఐడీ కార్డు వ్యవస్థను కమిటీ ప్రతిపాదిస్తుంది, దీనికి రాష్ట్రాల ఆమోదానికి లోబడి రాజ్యాంగ సవరణ అవసరం.