భగవద్గీత సూక్తులు: భగవంతునిలో నివసించే ప్రతి ఒక్కరూ జీవితంలో విజయం సాధిస్తారు

అధ్యాయం -6: ధ్యాన యోగం - శ్లోకం - 47

యోగినామపి సర్వేషాం మద్గతేనాన్తరాత్మనా |

శ్రద్ధవాన్ భజతే యో మాం స మే యుక్తతమో మతః ||47||

అనువాదం: ఎల్లప్పుడూ నాలో ఉండేవాడు, తనలో నాపై నివసించేవాడు, నన్ను ఆరాధించేవాడు, యోగులందరిలో యోగంలో నాతో అత్యంత సన్నిహితంగా ఉంటాడు.  అతను అందరికంటే గొప్పవాడు. ఇది నా అభిప్రాయం.

అర్థం: ఇక్కడ భజతే అనే పదం ముఖ్యమైనది. భజతే అనే పదానికి మూలం భజ్ అనే క్రియ. సేవ అవసరమైనప్పుడు ఇది ఉపయోగిస్తారు. ఆరాధన అనే ఆంగ్ల పదాన్ని భజ్ అనే అర్థంలో ఉపయోగించలేము. ఆరాధన అంటే యోగ్యుడిని ఆరాధించడం లేదా గౌరవించడం. కానీ దేవోత్తమ పరమ పురుషుని విషయానికొస్తే అది ప్రేమతో, భక్తితో కూడిన సేవ అని చెప్తారు. గౌరవనీయమైన వ్యక్తి లేదా దేవత  ఆరాధనను వదిలివేయడం అసభ్యకరం. కానీ మీరు భగవంతుని సేవను వదిలివేస్తే మీరు తీవ్రంగా ఖండించబడతారు. ప్రతి జీవి పరమాత్మ భిన్నమైన అంశం. ప్రతి జీవి తన స్వభావానికి అనుగుణంగా పరమేశ్వరుని సేవించాలనే ఉద్దేశ్యం. ఇలా చేయకపోతే పడిపోతాడు. భాగవతం (11.5.3) ఈ విధంగా ధృవీకరిస్తుంది. 

య ఏషాం పురుషం సాక్షాద్ ఆత్మప్రభవం ఈశ్వరమ్ |

న భజంత్యవజనంతి స్థానాద్ భృష్టః పతంత్యధాః ||

ఎవరైతే అన్ని జీవులకు మూలాధారమైన ఆది పురుషునికి సేవ చేయకపోయినా, ఈ విషయంలో తన కర్తవ్యాన్ని విస్మరిస్తే, అతను ఖచ్చితంగా తన సహజ రూపం నుండి పతనమవుతాడు.

ఈ పద్యంలో భజంతి అనే పదం కూడా ఉపయోగించారు. కావున భజంతి అనే పదాన్ని పరమేశ్వరుని సూచించడానికి మాత్రమే ఉపయోగించవచ్చు. కానీ ఆరాధన అనే పదాన్ని దేవతలను లేదా ఏదైనా సాధారణ జీవిని సూచించడానికి కూడా ఉపయోగించవచ్చు. శ్రీమద్ భాగవతం నుండి తీసుకోబడిన ఒక శ్లోకంలో, భగవద్గీతలో కూడా అవజానంతి అనే పదాన్ని ఉపయోగించారు. అవజానన్తి మాం ముదాః - మూర్ఖులు, దుర్మార్గులు మాత్రమే పరమాత్మ భగవంతుడైన శ్రీకృష్ణుని దుర్వినియోగం చేస్తారు. అలాంటి మూర్ఖులు భగవంతుని పట్ల ఎలాంటి సేవా దృక్పథం లేకుండా భగవద్గీతపై వ్యాఖ్యానాలు రాయడానికి బయలుదేరారు. దీంతో భజంతి అనే పదానికి, పూజ అనే పదానికి తేడా అర్థం కావడం లేదు.

భక్తి యోగం అన్ని యోగా అభ్యాసాలకు పరాకాష్ట. భక్తి యోగంలో భక్తిని చేరుకోవడానికి మిగతా యోగాలన్నీ సాఫల్యం మాత్రమే. నిజానికి యోగా అంటే భక్తి యోగం. మిగతా యోగాలన్నీ భక్తి యోగ లక్ష్యాన్ని చేరుకోవడానికి మార్గాలు మాత్రమే. కర్మయోగ ప్రారంభం నుండి భక్తి యోగం ముగిసే వరకు ఆత్మసాక్షాత్కారానికి మార్గం సుదీర్ఘమైనది.

ఫలించని కర్మ లేదా కర్మయోగం ఈ మార్గానికి నాంది. కర్మయోగంలో జ్ఞానం త్యజించినప్పుడు ఆ దశను జ్ఞానయోగం అంటారు. జ్ఞాన యోగంలో వివిధ భౌతిక ప్రక్రియల ద్వారా పరమేశ్వరుని ధ్యానించడాన్ని అష్టాంగ యోగం అంటారు. అష్టాంగ యోగాన్ని దాటి పరమాత్ముడైన కృష్ణుని వద్దకు వచ్చినప్పుడు దానిని భక్తి యోగం అంటారు. ఇది శిఖరం. నిజానికి భక్తి యోగమే అంతిమ లక్ష్యం. కానీ భక్తి యోగాన్ని క్షుణ్ణంగా విశ్లేషించాలంటే ఇతర యోగాల గురించి అవగాహన అవసరం.

ముందుకు సాగుతున్న యోగి శాశ్వతమైన, నిజమైన మార్గంలో ఉన్నాడు. ఒక నిర్దిష్ట బిందువు వద్ద ఆగి ముందుకు సాగని వ్యక్తిని కర్మయోగి, జ్ఞానయోగి లేదా ధ్యానయోగి, రాజయోగి, హఠయోగి మొదలైనవారు అంటారు. భక్తియోగాన్ని చేరుకునే అదృష్టం మనిషికి ఉంటే అతడు అన్ని యోగాలకు అతీతుడు అని తెలుసుకోవాలి. హిమాలయాలు అని చెప్పగానే ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన పర్వతాల పేరు చెబుతాం. దీని ఎత్తైన శిఖరం, ఎవరెస్ట్ పర్వతం, ఎత్తైన ప్రదేశంగా పరిగణిస్తారు. అదేవిధంగా కృష్ణ చైతన్యం యోగా అత్యున్నత దశ.

వేద మార్గదర్శకత్వం ప్రకారం యోగ్యమైన పునాదిని పొందేందుకు భక్తి-యోగ మార్గంగా కృష్ణ చైతన్యానికి రావడం గొప్ప అదృష్టం. ఒక ఆదర్శవాది తన మనస్సును కృష్ణునిపై కేంద్రీకరిస్తాడు. కృష్ణుని పేరు శ్యామసుందర. అతను మేఘం  రంగు వంటి అందమైన రంగు కలిగి ఉన్నాడు. అతను సూర్యుని వంటి ముఖం కలిగి సూర్యుని వలె ప్రకాశిస్తుంది. అతని వస్త్రధారణ ఆభరణాలతో మెరుస్తుంది. అతని శరీరానికి పూలమాల వేసి ఉంది. ఒక అద్భుతమైన ప్రకాశం అతని చుట్టూ ఉంది. దానిని బ్రహ్మజ్యోతి అంటారు.

అతను రాముడు, నరసింహుడు, వరాహుడు, భగవంతుని సర్వోన్నత వ్యక్తి అయిన కృష్ణుడిగా అవతరిస్తాడు. అతడు యశోద కుమారునిగా మానవరూపంలో భూమిపైకి వస్తాడు. ప్రజలు అతన్ని కృష్ణుడు, గోవిందుడు, వాసుదేవుడు అని పిలుస్తారు. అతను పరిపూర్ణ బిడ్డ, భర్త, స్నేహితుడు, ప్రభువు. అతను అన్ని సంపదలు, దైవిక లక్షణాలతో నిండి ఉన్నాడు. భగవంతుని  ఈ గుణాలను గురించి పూర్తిగా తెలుసుకున్న వ్యక్తిని గొప్ప యోగి అంటారు. యోగాలో ఈ అత్యున్నత స్థాయి పరిపూర్ణత భక్తి యోగా ద్వారా మాత్రమే సాధ్యమవుతుంది. వేద సాహిత్యం దీనిని ధృవీకరిస్తుంది.

యస్య దేవే పరాభక్తిర్ యథా దేవే తథా గురు |

తస్యైతే కథితా హృదప్రకాశంతే మహాత్మనః ||

భగవంతుడు, గురువుపై నిస్సందేహమైన విశ్వాసం ఉన్న గొప్ప ఆత్మలు మాత్రమే వేద జ్ఞానం పూర్తి అర్థాన్ని వ్యక్తపరుస్తారు (శ్వేతాశ్వతర ఉపనిషత్తు 6.23).

భక్తిర్ అస్య భజనం తద్ ఇహాముత్రోపాధి నైరాసేనముష్మిన్ మనః కల్పనమ్, ఏతద్ ఏవ నైష్కర్మ్యమ్. భక్తి అనేది ఈ జన్మలో లేదా తదుపరి జన్మలో ఐహిక లాభం కోసం ఎటువంటి కోరిక లేకుండా భగవంతుని భక్తితో చేసే సేవ. అటువంటి కోరికలను విడిచిపెట్టి పరమాత్మలో మనస్సును పూర్తిగా లీనం చేయాలి. ఇదే నిష్కర్మ ఉద్దేశం. (గోపాల హచ్చి ఉపనిష్టు 1.15) ఇవి భక్తి లేదా కృష్ణ చైతన్యాన్ని అమలు చేయడానికి కొన్ని సాధనాలు, యోగ వ్యవస్థ అత్యున్నత, పరిపూర్ణ దశ. శ్రీమద్ భగవద్గీతలోని ఆరవ అధ్యాయం 'ధ్యానయోగం' భక్తివేదాంత భావార్థం ఇక్కడ ముగిసింది.