అధికారులు నష్టాన్ని చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.. బుల్డోజర్‌తో ఇళ్ల కూల్చివేతపై సుప్రీం కోర్టు కీలక తీర్పు
Supreme Court On Bulldozer Case : దేశంలో బుల్డోజర్లతో ఇళ్ల కూల్చివేతపై సుప్రీం కోర్టు సీరియస్ కామెంట్స్ చేసింది. ఇళ్లను బుల్డోజర్లతో కూల్చేయడం సరైన చర్య కాదని వ్యాఖ్యానించింది. ఈ మేరకు మార్గదర్శకాలు కూడా విడుదల చేసింది.
ఉత్తరప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, గుజరాత్ సహా దేశంలోని పలు రాష్ట్రాల్లో బుల్డోజర్ చర్యలకు సంబంధించి సుప్రీంకోర్టు కీలక తీర్పు ఇచ్చింది. ఏ కుటుంబానికైనా సొంత ఇల్లు ఒక కల అని, ఏళ్ల తరబడి కష్టపడి నిర్మించుకుంటారని కోర్టు తెలిపింది. అందువల్ల ఒక కేసులో నిందితునిగా, దోషిగా ఉన్నంత మాత్రాన ఒకరి ఇంటిని కూల్చడానికి వీల్లేదని చెప్పింది.
అలాగే మతం ఆధారంగా బుల్డోజర్ యాక్షన్ ఉండకూడదని కోర్టు చెప్పింది. అధికార యంత్రాంగం జడ్జీలు కాదని, సంబంధిత వ్యక్తి నిందితుడు లేదా దోషి అయినంత మాత్రాన అతని ఆస్తులను కూల్చేయకూడదని ధర్మాసనం పేర్కొంది. ప్రతీకారం తీర్చుకోవడానికి బుల్డోజర్ యాక్షన్ తీసుకోవద్దని జస్టిస్ బీఆర్ గవాయ్, జస్టిస్ కేవీ విశ్వనాథన్‌లతో కూడిన ధర్మాసనం పేర్కొంది.
ఇల్లు ప్రాథమిక హక్కు అని, నిబంధనలు పాటించకుండా దాన్ని లాక్కోలేమని కోర్టు స్పష్టం చేసింది. ఏకపక్ష చర్యలకు బదులు నిబంధనలు పాటించాలని కోర్టు చెప్పింది. ప్రభుత్వం ప్రజలకు ఎంత జవాబుదారీగా ఉంటుంది, వారి హక్కులను ఎంతవరకు పరిరక్షిస్తుందనే దానిపై ప్రభుత్వంపై ప్రజలకు నమ్మకం ఆధారపడి ఉంటుందని గుర్తు చేసింది. వారి ఆస్తులను కూడా పరిరక్షించాలని, చట్టపరమైన ప్రక్రియను అనుసరించకుండా బుల్డోజర్ యాక్షన్ చేయకూడదని చెప్పింది. ఇది రాజ్యాంగ విరుద్ధమని పేర్కొంది. అంతేకాదు రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 142ను ఉపయోగించి సుప్రీంకోర్టు బుల్డోజర్ చర్యకు సంబంధించి మార్గదర్శకాలను నిర్దేశించింది.
బుల్డోజర్ చర్యపై సుప్రీం కోర్టు మార్గదర్శకాలు
లిఖితపూర్వక నోటీసు ఇవ్వకుండా ఎవరి ఆస్తులను కూల్చడానికి వీల్లేదని కోర్టు తెలిపింది. ఈ నోటీసును కనీసం 15 రోజుల ముందు పొందాలి. రిజిస్టర్డ్ పోస్టు ద్వారా పంపి సంబంధిత భవనానికి అతికించాలి. భవనాన్ని ఎందుకు కూల్చివేస్తున్నారో కూడా వివరించాలి. ఈ చర్యను నిరోధించడానికి ఏం చేయవచ్చో కూడా అదే నోటీసులో చెప్పాల్సి ఉంటుంది.
ఏదైనా ఆస్తిపై బుల్డోజర్ చర్య తీసుకునే ముందు, దాని యజమానికి వ్యక్తిగతంగా విచారించడానికి అవకాశం ఇవ్వాలి. దీంతో పాటు అధికారులు ఉత్తర్వులపై మౌఖిక సమాచారం ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. కోర్టు మార్గదర్శకాలను పాటించారో లేదో నిర్ధారించడానికి బుల్డోజర్ చర్యను కూడా వీడియో తీయాలి.
బుల్డోజర్ చర్యపై నిబంధనలు పాటిస్తున్నారో లేదో డీఎం చూడాలని కోర్టు తెలిపింది. అందులో కూడా చట్టవిరుద్ధమైన, నిబంధనలు పాటించే భవనాలు మాత్రమే ఉండేలా వారు నిర్ణయించాల్సి ఉంటుంది. నిబంధనలు పాటించకుండా ఇళ్లు, భవనాలను కూల్చివేసే అధికారులపై చర్యలు తీసుకోవాలి. కోర్టు ధిక్కార చర్యలు కూడా తీసుకోవచ్చు. దీంతోపాటు జరిమానాలు కూడా విధించవచ్చు. అంతే కాదు ఆస్తుల కూల్చివేత వల్ల కలిగే నష్టాన్ని అధికారులు భర్తీ చేసే అవకాశం కూడా ఉంటుంది.
చట్టం ప్రకారం పౌరులందరినీ సమానంగా చూడాలి. ఇంటిని కూల్చడం ప్రాథమిక హక్కుకు విరుద్ధం. కోర్టులో వచ్చిన కొన్ని నివేదికలను ప్రస్తావిస్తూ, ఒక నేరం కోసం ఒకరి ఇంటిని కూల్చివేశారని, కానీ అదే నేరానికి పాల్పడినందుకు మరో సామాజిక వర్గానికి చెందిన వ్యక్తితో అలాంటి చర్యలు తీసుకోలేదని కోర్టు తెలిపింది.
అక్రమ నిర్మాణాన్ని కూల్చివేయాలంటే అందులో పక్షపాతం ఉండకూడదని కోర్టు తెలిపింది. నిందితుని నేపథ్యాన్ని, అతని సామాజికవర్గాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుని చర్యలు తీసుకోరాదని పేర్కొంది.
నిందితుల రాజ్యాంగ హక్కులకు భంగం వాటిల్లకుండా చూడాలని సుప్రీం కోర్టు స్పష్టం చేసింది. అధికార యంత్రాంగం ఏ వ్యక్తినీ నిందించకూడదని, ఆ ప్రాతిపదికన ఇంటిని కూల్చడానికి వీల్లేదని తెలిపింది.
