Bhill Pradesh : గిరిజనులు భిల్ ప్రదేశ్ ఏర్పాటు చేయాలని ఎందుకు డిమాండ్ చేస్తున్నారు? కొత్త రాష్ట్రం సాధ్యమేనా?

మధ్యప్రదేశ్, రాజస్థాన్, గుజరాత్, మహారాష్ట్రలోని 49 జిల్లాలను కలిపి కొత్త భిల్ రాష్ట్రం ఏర్పాటు చేయాలని డిమాండ్ ఎక్కువగా వినిపిస్తోంది. ఈ మేరకు గిరిజనులు చాలా ఏళ్లుగా డిమాండ్ చేస్తున్నారు. దీనికి ఆదరణ పెరుగుతోంది. ఈ విషయమై జులై 18న రాజస్థాన్‌లోని బన్‌స్వారాలోని మాన్‌గర్‌ ధామ్‌లో గిరిజనులు రాజకీయ తీర్మానం కూడా చేశారు.

గిరిజనులు ఏం కోరుతున్నారు?

రాజస్థాన్‌, మధ్యప్రదేశ్‌, గుజరాత్‌, మహారాష్ట్రలోని 49 జిల్లాలను కలిపి ప్రత్యేక భిల్‌ప్రదేశ్‌ ఏర్పాటు చేయాలని గిరిజనులు అనేక డిమాండ్‌లు చేస్తున్నారు. దీంతో పాటు గిరిజన ప్రాంతంలో ఐదో షెడ్యూల్‌ను అమలు చేయాలని అంటున్నారు. అంతే కాకుండా గిరిజనులకు జనాభా దామాషా ప్రకారం రిజర్వేషన్లు ఇవ్వాలని, జనాభా లెక్కల కాలమ్‌లో గిరిజనులను ప్రత్యేకంగా పేర్కొనాలని, బెనేశ్వర్‌ధామ్‌లో 80 శాతం భూమిని గిరిజనుల పేరు మీదుగా పేర్కొనాలని చెబుతున్నారు. భూమిపై హక్కులు కల్పించాలని డిమాండ్‌ చేస్తున్నారు. సంబంధిత ప్రాంతాల ఆస్తి గిరిజనులకు, బన్స్వారాలో బంగారం తవ్వకాలను నిషేధించాలంటున్నారు.

పశ్చిమ మధ్యప్రదేశ్‌లోని గిరిజన సంస్థలు ప్రత్యేక భిల్ రాష్ట్రాన్ని 12 సంవత్సరాలుగా డిమాండ్ చేస్తున్నాయి. రత్లాం జిల్లా సైలానా నుంచి భారత్ ఆదివాసీ పార్టీకి చెందిన ఏకైక ఎమ్మెల్యే కమలేశ్వర్ దొడియార్ కూడా ఈ అంశాన్ని అసెంబ్లీలో లేవనెత్తారు. ఏదైనా కొత్త రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సంబంధించిన ఏ ప్రతిపాదన అయినా పార్లమెంటులో ఆమోదం పొందుతుందని, అసెంబ్లీలో కాదని ప్రభుత్వం సభలో సమాధానం ఇచ్చింది.

భిల్ ప్రదేశ్ డిమాండ్ చేస్తున్న గిరిజనులు మధ్యప్రదేశ్, రాజస్థాన్, గుజరాత్, మహారాష్ట్రలోని దాదాపు 49 జిల్లాల్లో నివసిస్తున్నారు. వీరి సంఖ్య మధ్యప్రదేశ్‌లో దాదాపు 21 శాతం, గుజరాత్‌లో 14.8 శాతం, రాజస్థాన్‌లో 13.48 శాతం, మహారాష్ట్రలో 9.35 శాతం.

గిరిజనులు ఈశాన్య రాష్ట్రాలతో సహా 25 రాష్ట్రాలు, 5 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో విస్తరించి ఉన్నారు. అయితే కొన్ని నివేదికల ప్రకారం దేశంలోని 4.4 శాతం మంది గిరిజనులు భిల్ తెగ, దాని ఉప తెగల నుండి వచ్చారు.

భిలిస్థాన్, భిల్ఖండ్, జబుఖండ్ పేరుతో గతంలో ప్రత్యేక భిల్ రాష్ట్రం కోసం డిమాండ్ లేవనెత్తడం గమనించవచ్చు. గతంలో ప్రత్యేక భిల్ రాష్ట్ర డిమాండ్‌లో 39 జిల్లాలు (గుజరాత్‌లోని 16 జిల్లాలు, రాజస్థాన్‌లోని 10 జిల్లాలు, మధ్యప్రదేశ్‌లోని 7 జిల్లాలు, మహారాష్ట్రలోని 6 జిల్లాలు) 90 అసెంబ్లీ, 11 లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలను కలిగి ఉండేవి. ఇప్పుడు కొత్త ప్రతిపాదిత భిల్ రాష్ట్రంలో 130 అసెంబ్లీ, 20 లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలు ఉంటాయి. 2014లో తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత ఈ డిమాండ్ మరింత ఊపందుకుంది.

4 రాష్ట్రాల్లోని ఏ జిల్లాలు ఇందులోకి వస్తాయి?

మధ్యప్రదేశ్

ఇండోర్, గుణ, శివపురి, మందసౌర్, నీముచ్, రత్లాం, ధర్, దేవాస్, ఖాండ్వా, ఖర్గోన్, బుర్హాన్‌పూర్, బర్వానీ, అలీరాజ్‌పూర్.

గుజరాత్

ఆరావళి, మహిసాగర్, దాహోద్, పంచమహల్, సూరత్, వడోదర, తాపి, నవసారి, ఛోటా ఉదయపూర్, నర్మద, సబర్కాంత, బనస్కాంత, భరూచ్, వల్సాద్.

రాజస్థాన్

బన్స్వారా, దుంగార్‌పూర్, బార్మర్, జలోర్, సిరోహి, ఉదయపూర్, ఝలావర్, రాజ్‌సమంద్, చిత్తోర్‌గఢ్, కోట, బరన్, పాలి.

మహారాష్ట్ర

నాసిక్, థానే, జల్గావ్, ధులే, పాల్ఘర్, నందుర్బార్.

ప్రత్యేక భిల్ రాష్ట్ర ఉద్యమం రాజస్థాన్, గుజరాత్‌లలో బలంగా ఉంది. రాజస్థాన్‌లో భారత్ ఆదివాసీ పార్టీ దీనికి నాయకత్వం వహిస్తుంది. గుజరాత్‌లో బీటీపీ ఎమ్మెల్యే ఛోటూ భాయ్ వాసవ దీనికి నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. అయితే గిరిజన కుటుంబం నుండి భిల్ ప్రదేశ్ డిమాండ్‌పై రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం తన వైఖరిని స్పష్టం చేసింది. కుల ప్రాతిపదికన రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేయడం సాధ్యం కాదని గిరిజనాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి బాబులాల్ ఖరారీ అన్నారు. ఈ విషయంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఎలాంటి ప్రతిపాదనను కేంద్రానికి పంపదు అని చెప్పారు.

ఈ డిమాండ్ ఎప్పుడు మెుదలైంది?

1980వ దశకంలో రాజస్థాన్‌లోని ఉదయపూర్ డివిజన్‌లోని గిరిజన ప్రాంతాలతో పాటు మధ్యప్రదేశ్, గుజరాత్‌లోని గిరిజన ప్రాంతాలను కలిపి భిలిస్థాన్‌ను సృష్టించాలనే డిమాండ్ వచ్చింది. ఇప్పటి వరకు మూడు రాష్ట్రాల్లో భారతీయ జనతా పార్టీ, కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలు అధికారంలో ఉన్నప్పటికీ ప్రత్యేక రాష్ట్రం డిమాండ్ ఒక ప్రాంతానికి పరిమితం కావడంతో దానికి తగిన ప్రాధాన్యత లభించలేదని గిరిజనులు అంటున్నారు. ఈ విషయంలో గిరిజన సంస్థలు ఎప్పటికప్పుడు భిలిస్తాన్ డిమాండ్‌ను లేవనెత్తుతున్నాయి. ఇప్పుడు దక్షిణ రాజస్థాన్‌తో సహా ఉత్తర గుజరాత్, పశ్చిమ మధ్యప్రదేశ్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో రాజకీయం మారినందున భిలిస్తాన్‌కు బదులుగా భిల్ ప్రదేశ్‌కు డిమాండ్ మళ్లీ ఊపందుకుంది.

రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 3 ప్రకారం ప్రత్యేక రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేసే హక్కు కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఉంది. ఇది ఏదైనా రాష్ట్ర విస్తీర్ణాన్ని పెంచవచ్చు లేదా తగ్గించవచ్చు. ఇది సరిహద్దులను మార్చగలదు. ఇది రాష్ట్రం పేరును కూడా మార్చవచ్చు. కొత్త రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఏర్పాటుకు సంబంధించిన ప్రతిపాదనను రాష్ట్ర అసెంబ్లీ మొదట ఆమోదించాలి. తర్వాత రాష్ట్రపతికి పంపుతారు. దీనిపై కేంద్రం చర్యలు తీసుకోవచ్చు. సాధారణంగా ఇటువంటి ప్రతిపాదనలను రాష్ట్రపతి హోం మంత్రిత్వ శాఖకు పంపుతారు, ఆపై హోం మంత్రి కొత్త రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సంబంధించిన ప్రతిపాదనను పార్లమెంటులో అందజేస్తారు. కొత్త రాష్ట్రంలో ఎన్ని జిల్లాలు, అసెంబ్లీలు, లోక్‌సభ స్థానాలు ఉండాలనేది కూడా నిర్ణయిస్తుంది.

చాలా ఏళ్లుగా గిరిజనులు కొత్త రాష్ట్రం ఏర్పాటు చేయాలని కోరుతున్నారు. అయితే దీనిని ప్రభుత్వాలు మాత్రం పట్టించుకోవడం లేదు. కొత్తగా భిల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఏర్పాడుతుందో లేదో చూడాలి..