సివిల్ జడ్జి నియామకానికి న్యాయవాదిగా కనీసం 3 ఏళ్ల ప్రాక్టీస్ తప్పనిసరి: సుప్రీంకోర్టు

సివిల్ జడ్జి నియామకానికి దరఖాస్తు చేసే అభ్యర్థులకు న్యాయవాదిగా కనీసం మూడేళ్ల ప్రాక్టీస్ ఉండాలనే నిబంధనను సుప్రీంకోర్టు మంగళవారం పునరుద్ధరించింది. 2002లో ఈ నిబంధనను తొలగించి, కొత్తగా న్యాయ విద్య పూర్తి చేసిన వారు కూడా న్యాయ సేవకు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చనే నిర్ణయం సమస్యలకు దారితీసిందని కోర్టు పేర్కొంది.

భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి (సీజేఐ) భూషణ్ ఆర్ గవాయి నేతృత్వంలోని ధర్మాసనం ఈ ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. న్యాయ సేవలో ప్రవేశించడానికి కనీసం మూడేళ్ల ప్రాక్టీస్ ఉండాలనే నిబంధనను పునరుద్ధరించాలా వద్దా అని ఆల్ ఇండియా జడ్జెస్ అసోసియేషన్ దాఖలు చేసిన కేసులో రాష్ట్రాలు, హైకోర్టుల అభిప్రాయాలను కోర్టు కోరింది.

2002లో న్యాయ విద్య పూర్తి చేసిన వారు సివిల్ జడ్జి (జూనియర్ డివిజన్)కు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చని సుప్రీంకోర్టు అనుమతించినప్పటి నుండి గత 20 ఏళ్లలో హైకోర్టులు పొందిన అనుభవాన్ని పరిశీలించిన ధర్మాసనం, "న్యాయ విద్య పూర్తి చేసిన వారిని నియమించడం వల్ల ఆశించిన ఫలితం రాలేదు. ఇది అనేక సమస్యలకు దారితీసింది" అని పేర్కొంది.

న్యాయ సేవకు అత్యుత్తమ ప్రతిభను ఆకర్షించాలనే ఉద్దేశ్యంతో 2002లో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. అయితే, మంగళవారం కోర్టు ఇచ్చిన తీర్పులో అన్ని హైకోర్టుల నుండి వచ్చిన స్పందనలను విశ్లేషించింది. న్యాయమూర్తులుగా నియమితులైన న్యాయ విద్య పూర్తి చేసిన వారికి కోర్టులు, వ్యాజ్యాల ప్రక్రియపై సరైన అవగాహన లేదని ఆ స్పందనలు చూపించాయి.

జస్టిస్ ఏజీ మసిహ్, జస్టిస్ కే వినోద్ చంద్రన్‌లతో కూడిన ధర్మాసనం మాట్లాడుతూ, "వ్యాజ్యాలతో పరిచయం ఉన్న న్యాయవాదులకు అవకాశం ఇస్తే, అది మానవ సమస్యల పట్ల సున్నితత్వాన్ని, బార్‌లో అనుభవాన్ని తెస్తుంది" అని పేర్కొంది. కోర్టులు, న్యాయ పరిపాలన యొక్క ప్రత్యక్ష అనుభవానికి ప్రత్యామ్నాయం లేదని కోర్టు తెలిపింది. వ్యాజ్యాలు, న్యాయ పరిపాలన యొక్క చిక్కులను ప్రాక్టీస్ చేస్తున్న న్యాయవాది మాత్రమే అర్థం చేసుకోగలరని ధర్మాసనం అభిప్రాయపడింది.

నిబంధనల సవరణ

రాష్ట్రాలు, హైకోర్టులు తమ నిబంధనలను తదనుగుణంగా సవరించాలని కోర్టు ఆదేశించింది. అయితే, సివిల్ జడ్జి (జూనియర్ డివిజన్) నియామక ప్రక్రియ ఇప్పటికే ప్రారంభమైన లేదా నోటిఫికేషన్ జారీ చేసిన రాష్ట్రాలకు ఈ తీర్పు వర్తించదని స్పష్టం చేసింది.

బార్‌లో ఒక్క రోజు కూడా ప్రాక్టీస్ చేయని న్యాయవాదులు కూడా ఎంట్రీ లెవెల్ న్యాయ సేవకు దరఖాస్తు చేసుకునే అవకాశం ఉంటుందనే ఆందోళనకు కోర్టు స్పందించింది. ఈ ఆందోళనను పరిగణనలోకి తీసుకున్న కోర్టు, న్యాయవాదికి తాత్కాలిక రిజిస్ట్రేషన్ మంజూరు చేసిన తేదీ నుండి వారి అనుభవాన్ని పరిగణిస్తామని ఆదేశించింది. ఆల్ ఇండియా బార్ ఎగ్జామినేషన్‌లో ఉత్తీర్ణత సాధించిన తర్వాత మాత్రమే అధికారిక రిజిస్ట్రేషన్ జరుగుతుంది.

న్యాయ సేవకు దరఖాస్తు చేసేటప్పుడు, అభ్యర్థి బార్‌లో కనీసం 10 సంవత్సరాల అనుభవం ఉన్న న్యాయవాది జారీ చేసిన అనుభవ ధృవీకరణ పత్రాన్ని సమర్పించవలసి ఉంటుంది. దానిని ఆ కోర్టులోని ప్రధాన న్యాయాధికారి ధృవీకరించాలి. హైకోర్టు, సుప్రీంకోర్టులో ప్రాక్టీస్ చేస్తున్న వారు సంబంధిత న్యాయమూర్తి ధృవీకరించిన న్యాయవాది నుండి ధృవీకరణ పత్రాన్ని కూడా సమర్పించవలసి ఉంటుంది.

నియామక నిబంధనలలో మార్పులు చేయడానికి రాష్ట్రాలకు మూడు నెలల సమయం ఇచ్చారు. ఈ తీర్పు పెండింగ్‌లో ఉన్న సమయంలో, కొన్ని రాష్ట్రాల్లో నియామక ప్రక్రియను కోర్టు నిలిపివేసింది. ఈ ఉత్తర్వుతో, ప్రకటన తేదీ నాటికి వర్తించే నిబంధనల ప్రకారం నియామకాలు జరుగుతాయని కోర్టు పేర్కొంది.

"ఎంపిక ప్రక్రియ ప్రారంభమైన చోట కనీస ప్రాక్టీస్ సంవత్సరాల నిబంధన వర్తించదు. ఇది తదుపరి నియామక ప్రక్రియ నుండి వర్తిస్తుంది" అని కోర్టు తెలిపింది.

2002 నాటి తీర్పు ఇలా

2002 నాటి నిర్ణయం ఇప్పుడు సవరణకు నోచుకుంది. న్యాయ సేవలో యువ ప్రతిభను ప్రోత్సహించడం, 3 సంవత్సరాల ప్రాక్టీస్ ప్రమాణాన్ని తొలగించడంపై దృష్టి సారించింది.

"3 సంవత్సరాల ప్రాక్టీస్ తర్వాత ఒక తెలివైన యువ న్యాయ విద్యార్థికి న్యాయ సేవ ఆకర్షణీయంగా కనిపించదు. వివిధ అధికారుల అభిప్రాయాలను పరిగణనలోకి తీసుకున్న తర్వాత శెట్టి కమిషన్, దరఖాస్తుదారు కనీసం 3 సంవత్సరాలు న్యాయవాదిగా ఉండాలనే అవసరాన్ని తొలగించాలని సిఫార్సు చేసింది. అన్ని పరిస్థితులను పరిగణనలోకి తీసుకున్న తర్వాత, శెట్టి కమిషన్ యొక్క ఈ సిఫార్సును మరియు న్యాయ సేవలో ప్రవేశించాలనుకునే దరఖాస్తుదారు కనీసం మూడు సంవత్సరాల పాటు న్యాయవాదిగా ఉండటం ఇకపై తప్పనిసరి కాదనే అమికస్ క్యూరీ వాదనను మేం అంగీకరిస్తున్నాం" అని అప్పటి తీర్పులో పేర్కొన్నారు.