నిత్యం ఒత్తిడితో సతమతమవుతున్నారా? మీ మెదడుపై ప్రభావం చూపుతుంది.. తగ్గించుకోవడానికి 5 చిట్కాలు

ఎప్పుడూ ఒత్తిడిలో ఉండటం వల్ల మొత్తం ఆరోగ్యం దెబ్బతింటుంది. ఇది గుండె, మెదడుపై ప్రభావం చూపడమే కాకుండా, మన మానసిక ఆరోగ్యాన్ని కూడా పాడుచేస్తుంది. న్యూఢిల్లీలోని ఓఖ్లా రోడ్ ఫోర్టిస్ ఎస్కార్ట్స్ హాస్పిటల్ కన్సల్టెంట్ న్యూరాలజీ, క్లినికల్ లీడ్, పార్కిన్సన్'స్ డిసీజ్ అండ్ మూవ్‌మెంట్ డిజార్డర్స్ విభాగానికి చెందిన డాక్టర్ నేహా పండిత హెచ్‌టి లైఫ్‌స్టైల్‌తో మాట్లాడుతూ, దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి మెదడును ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందో వివరించారు.

"శరీరం నిరంతరం ఒత్తిడికి గురైనప్పుడు, అది కార్టిసాల్ వంటి ఒత్తిడి హార్మోన్లను విడుదల చేస్తుంది. తక్కువ మోతాదులో కార్టిసాల్ మంచిదే అయినా, దీర్ఘకాలం పాటు అధిక మోతాదులో కార్టిసాల్ విడుదల కావడం వల్ల మెదడులోని జ్ఞాపకశక్తి, అభ్యాసన (memory and learning) సామర్థ్యాలను నిర్వహించే హిప్పోక్యాంపస్ బలహీనపడుతుంది. ఇది ఏకాగ్రత, నిర్ణయం తీసుకోవడంలో సమస్యలకు దారితీయవచ్చు. అంతేకాకుండా, జీవితంలో తర్వాత దశల్లో జ్ఞానసంబంధ క్షీణత (cognitive decline) కు కూడా కారణం కావచ్చు" అని న్యూరాలజిస్ట్ డాక్టర్ నేహా పండిత వివరించారు.

దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి, మానసిక సమస్యలు:

"దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి వాపుకు కారణమవుతుంది. నరాల మధ్య సంక్రమణను (neuron-to-neuron transmission) దెబ్బతీస్తుంది. ఇది ఆందోళన (anxiety), నిరాశ (depression) వంటి మానసిక సమస్యలకు, అలాగే అల్జీమర్స్ వంటి న్యూరోడెజెనరేటివ్ వ్యాధులకు దారితీసే అవకాశం ఉంది. ఇది భావోద్వేగ నియంత్రణ, ఆత్మనిగ్రహానికి బాధ్యత వహించే మెదడు ప్రాంతాలను కూడా తగ్గిస్తుంది. తద్వారా ఒత్తిడిని నియంత్రించడం దీర్ఘకాలంలో మరింత సవాలుగా మారుతుంది" అని డాక్టర్ నేహా పండిత అన్నారు.

దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడిని తగ్గించుకోవడానికి 5 చిట్కాలు:

ఆరోగ్యకరమైన జీవితం కోసం దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడిని ఎలా తగ్గించుకోవాలో న్యూరాలజిస్ట్ కొన్ని పద్ధతులను సూచించారు.

1. మైండ్‌ఫుల్‌నెస్, ధ్యానం:

మైండ్‌ఫుల్‌నెస్ పద్ధతులు, ధ్యానం కార్టిసాల్ స్థాయిలను తగ్గిస్తాయి. మెదడులో గ్రే మ్యాటర్ (gray matter) ను పెంచుతాయి. ప్రతిరోజూ మైండ్‌ఫుల్‌నెస్ సాధన చేయడం వల్ల మానసిక స్థితిస్థాపకత పెరుగుతుంది. భావోద్వేగ నియంత్రణ మెరుగుపడుతుంది. ఏకాగ్రత పెరుగుతుంది.

2. శారీరక శ్రమ:

శారీరక వ్యాయామం ఒత్తిడిని తగ్గించడంలో బాగా సహాయపడుతుంది. నడవడం, యోగా లేదా బరువులు ఎత్తడం వంటివి నిరాశ, ఆందోళనను తగ్గిస్తాయి. అంతేకాకుండా, ఆరోగ్యకరమైన మెదడు పనితీరుకు సహాయపడే బ్రెయిన్-డిరైవ్డ్ న్యూరోట్రోఫిక్ ఫ్యాక్టర్ (BDNF) అనే ప్రొటీన్ ఉత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి.

3. ఆరోగ్యకరమైన నిద్ర విధానాలు:

దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి నిద్రకు భంగం కలిగిస్తుంది. ఇది మెదడు పనితీరుపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతుంది. స్థిరమైన నిద్ర షెడ్యూల్‌ను పాటించడం, ప్రశాంతమైన వాతావరణాన్ని సృష్టించడం మెదడు పునరుజ్జీవనానికి, ఒత్తిడి నిర్వహణకు చాలా ముఖ్యం.

4. సమతుల్య పోషకాహారం:

పండ్లు, కూరగాయలు, లీన్ ప్రొటీన్ (కొవ్వు తక్కువగా ఉండే మాంసం), ఒమేగా-3 కొవ్వు ఆమ్లాలు అధికంగా ఉండే ఆహారం మెదడు పనితీరును ప్రోత్సహిస్తుంది. మానసిక స్థితిని స్థిరీకరిస్తుంది. అధిక కెఫిన్, చక్కెర, ప్రాసెస్ చేసిన ఆహార వినియోగం అలవాటును అదుపులో ఉంచుకోవడం కూడా ఒత్తిడికి సంబంధించిన ప్రతిస్పందనలను స్థిరీకరిస్తుంది.

5. సామాజిక సంబంధాలు:

సానుకూల సంబంధాలు ఒత్తిడి ప్రభావాల నుండి రక్షించడానికి ఒక రక్షణ కవచంగా పనిచేస్తాయి. స్నేహితులతో మాట్లాడటం, సహాయకారిగా ఉండే సమూహాలకు వెళ్ళడం లేదా థెరపిస్ట్‌ను సంప్రదించడం ద్వారా భావోద్వేగ ఉపశమనం లభిస్తుంది. ఒత్తిడిని ఎదుర్కొనే నైపుణ్యాలు మెరుగుపడతాయి.

(పాఠకులకు గమనిక: ఈ వ్యాసం సమాచార ప్రయోజనాల కోసం మాత్రమే. ఇది వృత్తిపరమైన వైద్య సలహాకు ప్రత్యామ్నాయం కాదు. ఏదైనా వైద్య పరిస్థితి గురించి మీకు ఏవైనా ప్రశ్నలు ఉంటే ఎల్లప్పుడూ మీ డాక్టర్ సలహా తీసుకోవాలి.)