డిజిటల్ యుగంలో సైబర్ వేధింపులు.. ఎదుర్కోవడం ఎలాగో ఇక్కడ చూడండి
నేటి డిజిటల్ యుగంలో సాంకేతికత ఒక శక్తివంతమైన సాధనంగా ఎదిగినప్పటికీ, దాని వెనుక దాగి ఉన్న చీకటి కోణం సైబర్ వేధింపులు. ముఖ్యంగా అమ్మాయిల దృష్టిలో ఈ సమస్య ఒక నిత్య భయంగా మారింది. ఎక్కడో ఒక అసభ్యకరమైన వ్యాఖ్య లేదా బెదిరింపు సందేశం ఎదురవుతుందనే ఆందోళన వారిని వెంటాడుతోంది.
సైబర్ బుల్లియింగ్ అనేది బాధితుల మనోభావాలను తీవ్రంగా దెబ్బతీసే ఒక విషపూరిత ప్రక్రియ. డిజిటల్ మాధ్యమాలను ఉపయోగించి పదేపదే భయపెట్టడం, బాధించడం లేదా అవమానించడం అనేది అమ్మాయిల ఆన్‌లైన్ అనుభవంలో ఒక దురదృష్టకరమైన సాధారణ అంశంగా మారుతోంది. సామాజిక మాధ్యమాలు, టెక్స్ట్ సందేశాలు మరియు ఆన్‌లైన్ ఫోరమ్‌లు వేధింపులకు వేదికలుగా మారుతున్నాయి. మార్ఫింగ్ చేసిన ఫోటోలు, తప్పుడు ప్రొఫైల్స్‌తో కించపరచడం, వ్యక్తిగత సమాచారం యొక్క దుర్వినియోగం వంటి చర్యలు బాధితులకు తీవ్రమైన మానసిక క్షోభను కలిగిస్తున్నాయి.
StopBullying.gov మరియు UNICEF వంటి సంస్థల పరిశోధనలు ఈ సమస్య యొక్క తీవ్రతను నొక్కిచెబుతున్నాయి. అసభ్యకరమైన సందేశాలు, అబద్ధపు ప్రచారాలు, అవమానకరమైన కంటెంట్‌ను వ్యాప్తి చేయడం వంటివి సైబర్ బుల్లియింగ్‌లో సాధారణంగా కనిపిస్తాయి. చిన్న వయస్సులోనే ఈ వేధింపులకు గురికావడం వల్ల అమ్మాయిల మానసిక ఆరోగ్యంపై దీర్ఘకాలిక ప్రభావం చూపుతోంది. ఆందోళన, నిరాశ మరియు ఒంటరితనం వంటి సమస్యలు వారి జీవితాలను శాసిస్తున్నాయి.
ఇంటర్నెట్ వినియోగం విస్తరణతో పాటు, సైబర్ వేధింపుల సంఘటనలు కూడా పెరుగుతున్నాయి. McAfee మరియు Microsoft నిర్వహించిన సర్వేల ప్రకారం, భారతదేశంలో సైబర్ బుల్లియింగ్ యొక్క వ్యాప్తి చాలా ఎక్కువగా ఉంది. నేషనల్ క్రైమ్ రికార్డ్స్ బ్యూరో (NCRB) యొక్క గణాంకాలు సైబర్ నేరాలు, ముఖ్యంగా సైబర్ స్టాకింగ్, పరువు నష్టం కేసులు గణనీయంగా పెరిగాయని సూచిస్తున్నాయి. అమ్మాయిలను తప్పుగా నిందించడం, ఆన్‌లైన్‌లో సమూహ దాడికి గురిచేయడం, అసభ్యకరమైన పేర్లు పెట్టడం వంటివి తరచుగా జరుగుతున్నాయి. దీనికి ప్రధాన కారణాలలో డిజిటల్ వినియోగం యొక్క పెరుగుదల, డిజిటల్ అక్షరాస్యత లేకపోవడం ఉన్నాయి.
చట్టపరమైన చర్యల అవసరం
సైబర్ వేధింపులను నియంత్రించడానికి చట్టపరమైన చర్యలు అత్యవసరం. భారతీయ న్యాయ సంహిత (BNS) 2023లో ఆన్‌లైన్ మోసం, సైబర్ స్టాకింగ్, మహిళల గౌరవాన్ని కించపరచడం వంటి కొన్ని సంబంధిత నిబంధనలు ఉన్నప్పటికీ, ఇవి సైబర్ బుల్లియింగ్‌ను సమగ్రంగా పరిష్కరించడానికి సరిపోవు. నేరస్తులను గుర్తించడం, వారిపై న్యాయపరమైన చర్యలు తీసుకోవడం ఇప్పటికీ ఒక సవాలుగా ఉంది.
సైబర్ బుల్లియింగ్, ఆన్‌లైన్ వేధింపుల మధ్య వ్యత్యాసాన్ని గుర్తించడం ముఖ్యం. సైబర్ బుల్లియింగ్ సాధారణంగా యువత, పిల్లలను లక్ష్యంగా చేసుకునే పునరావృతమయ్యే వేధింపు కాగా, ఆన్‌లైన్ వేధింపులు వయోజనులతో సహా ఎవరినైనా లక్ష్యంగా చేసుకోవచ్చు. బెదిరింపులు, అసభ్యకరమైన వ్యాఖ్యలు, వ్యక్తిగత సమాచారం యొక్క దుర్వినియోగం వంటి విస్తృత శ్రేణి చర్యలను కలిగి ఉంటాయి.
డాక్సింగ్, ట్రోలింగ్, సైబర్ స్టాకింగ్, రివెంజ్ పోర్న్ వంటి వివిధ రూపాల్లో ఈ వేధింపులు సామాజిక మాధ్యమాలు, మెసేజింగ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల ద్వారా జరుగుతున్నాయి. దీని ఫలితంగా బాధితులు తీవ్రమైన మానసిక, సామాజిక, చట్టపరమైన పరిణామాలను ఎదుర్కొంటున్నారు. అంతేకాకుండా, ఆన్‌లైన్ వేధింపులను స్పష్టంగా నిర్వచించే ప్రత్యేక చట్టాలు లేకపోవడం వల్ల న్యాయస్థానాలు వివిధ చట్టాలలోని సంబంధిత విభాగాలపై ఆధారపడవలసి వస్తుంది. వాక్ స్వాతంత్య్రం, నియంత్రణ మధ్య సమతుల్యతను కాపాడుకోవడం కూడా ఒక ముఖ్యమైన సవాలు.
సామాజిక వేదికల బాధ్యత
భారతదేశంలో సైబర్ నేరాల కోసం ప్రత్యేక చట్టాలను రూపొందించడం, పోలీసులకు ప్రత్యేక శిక్షణ ఇవ్వడం, న్యాయ వ్యవస్థను వేగవంతం చేయడం చాలా అవసరం. సాంకేతిక వేదికలు కూడా తమ వంతు బాధ్యతను నిర్వర్తించాలి. AI ఆధారిత కంటెంట్ మోడరేషన్, పారదర్శకమైన ఫిర్యాదుల పరిష్కార యంత్రాంగాలను ఏర్పాటు చేయడం చాలా ముఖ్యం. EU యొక్క డిజిటల్ సర్వీసెస్ యాక్ట్ మరియు భారతదేశం యొక్క IT రూల్స్, 2021 వంటి నియంత్రణలు ఈ విషయంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.
సైబర్ వేధింపులకు గురైనప్పుడు ఎలా ఫిర్యాదుచేయాలి?
- చాలా సామాజిక మాధ్యమాలు (Facebook, Instagram, Twitter), మెసేజింగ్ యాప్‌లు (WhatsApp, Telegram) వేధింపులను నివేదించడానికి అంతర్నిర్మిత ఫీచర్లను కలిగి ఉంటాయి. బాధితులు అసభ్యకరమైన కంటెంట్, ప్రొఫైల్‌లు లేదా సందేశాలను నేరుగా ఆ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లపై నివేదించవచ్చు. ఈ వేదికలు తరచుగా వేధింపులకు పాల్పడే ఖాతాలను తొలగించడానికి లేదా సస్పెండ్ చేయడానికి విధానాలను కలిగి ఉంటాయి. సాక్ష్యంగా స్క్రీన్‌షాట్‌లు, ఇతర సంబంధిత సమాచారాన్ని అందించడం చాలా ముఖ్యం.
- భారత ప్రభుత్వం సైబర్ నేరాలను నివేదించడానికి ఒక ప్రత్యేక ఆన్‌లైన్ పోర్టల్‌ను ప్రారంభించింది: https://cybercrime.gov.in/. బాధితులు ఈ పోర్టల్‌లో తమ ఫిర్యాదులను నమోదు చేసుకోవచ్చు. ఇది దేశవ్యాప్తంగా సైబర్ నేరాలను సమన్వయంతో పరిష్కరించడానికి ఏర్పాటైంది. మహిళలు, పిల్లలపై జరిగే సైబర్ నేరాల కోసం ప్రత్యేక విభాగం కూడా ఇందులో ఉంది.
- భారతదేశంలోని అనేక నగరాల్లో ప్రత్యేక సైబర్ క్రైమ్ పోలీస్ విభాగాలు ఉన్నాయి. బాధితులు తమ సమీపంలోని సైబర్ క్రైమ్ సెల్‌కు నేరుగా వెళ్లి ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. ఫిర్యాదును రాతపూర్వకంగా ఇవ్వడం, వేధింపులకు సంబంధించిన అన్ని ఆధారాలను (స్క్రీన్‌షాట్‌లు, సందేశాలు, URLలు మొదలైనవి) సమర్పించడం చాలా ముఖ్యం. కొన్ని నగరాల్లో ఆన్‌లైన్ ఫిర్యాదు సౌకర్యం కూడా అందుబాటులో ఉంది.
- సైబర్ క్రైమ్ సెల్ అందుబాటులో లేకపోతే లేదా ఫిర్యాదు స్వీకరించడానికి నిరాకరిస్తే, బాధితులు తమ స్థానిక పోలీస్ స్టేషన్‌లో FIR (First Information Report) దాఖలు చేయవచ్చు. సైబర్ నేరాలు భౌగోళిక పరిమితులను కలిగి ఉండవు కాబట్టి, నేరం ఎక్కడ జరిగిందనే దానితో సంబంధం లేకుండా ఎక్కడైనా ఫిర్యాదు చేయవచ్చు.
- సైబర్ నేరాలకు సంబంధించిన ఫిర్యాదుల కోసం భారత ప్రభుత్వం టోల్-ఫ్రీ హెల్ప్‌లైన్ నంబర్ 1930ను కూడా ప్రారంభించింది. బాధితులు ఈ నంబర్‌కు కాల్ చేసి తమ సమస్యను తెలియజేయవచ్చు. తగిన సహాయం పొందవచ్చు.
- పోలీస్ లేదా సైబర్ క్రైమ్ సెల్ చర్యలు తీసుకోకపోతే, బాధితులు నేరుగా కోర్టును ఆశ్రయించి ప్రైవేట్ కంప్లైంట్ దాఖలు చేయవచ్చు. దీని కోసం న్యాయవాది సహాయం తీసుకోవడం మంచిది.
సైబర్ వేధింపులకు గురైన అమ్మాయిలు, మహిళలు భయపడకుండా ముందుకు వచ్చి నివేదించడం చాలా ముఖ్యం. సాక్ష్యాలను భద్రపరచడం (స్క్రీన్‌షాట్‌లు, మెసేజ్‌లు మొదలైనవి), కుటుంబ సభ్యులు లేదా స్నేహితుల మద్దతు తీసుకోవడం, అవసరమైతే మానసిక నిపుణుల సహాయం పొందడం కూడా అంతే ముఖ్యం. యువతలో డిజిటల్ అక్షరాస్యతను మెరుగుపరచడం కూడా అంతే ముఖ్యం.
భారతదేశంలో సైబర్ వేధింపులను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోవడానికి చట్టాలు, మెరుగైన అమలు యంత్రాంగాలు, విస్తృతమైన అవగాహన కార్యక్రమాలు అవసరం. సాంకేతిక వేదికలు కూడా తమ బాధ్యతను గుర్తించి, వేధింపులను నిరోధించడానికి, బాధితులకు సహాయం చేయడానికి కఠినమైన చర్యలు తీసుకోవాలి. అప్పుడే అమ్మాయిలకు, మహిళలకు సురక్షితమైన డిజిటల్ వాతావరణాన్ని అందించగలం.
డా. కట్కూరి శ్రీనివాస్
సైబర్ సెక్యురిటీ, న్యాయ నిపుణులు. 9490934520
