RBI steps to boost liquidity: లిక్విడిటీ పెంచడానికి ఆర్బీఐ కీలక నిర్ణయం; మార్కెట్లోకి రూ. 1.5 లక్షల కోట్లు
RBI steps to boost liquidity: మార్కెట్లో క్యాష్ లిక్విడిటీని పెంచడానికిి రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది. మూడు విడతల్లో ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీల కొనుగోళ్లు, వేరియబుల్ రేట్ రెపో వేలం, డాలర్-రూపాయి మార్పిడి ద్వారా ఆర్థిక వ్యవస్థలోకి రూ .1.5 ట్రిలియన్లను చొప్పించే చర్యలను ప్రకటించింది.
RBI steps to boost liquidity: బ్యాంకర్లు, మనీ మార్కెట్ పార్టిసిపెంట్ల నుంచి లిక్విడిటీ కోసం డిమాండ్లు వెల్లువెత్తుతున్న నేపథ్యంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) ఫారెక్స్, మనీ మార్కెట్, వడ్డీ రేట్లకు సంబంధించి పలు కీలక చర్యలను ప్రకటించింది. అవేంటంటే..?
ఆర్బీఐ ఏం ప్రకటించింది?
వ్యవస్థలో లిక్విడిటీని పెంచడానికి ఆర్బీఐ మూడు చర్యలను ప్రకటించింది.
1. మొదటిది, సెంట్రల్ బ్యాంక్ రూ .60,000 కోట్ల విలువైన ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలను (government securities - G-Secs) ఓపెన్ మార్కెట్ ఆపరేషన్స్ (OMO) ద్వారా కొనుగోలు చేయనుంది. రూ .20,000 కోట్ల చొప్పున మూడు విడతలుగా గవర్నమెంట్ సెక్యూరిటీలను ఆర్బీఐ కొనుగోలు చేస్తుంది. బహిరంగ మార్కెట్ నుంచి జీ-సెక్ లను కొనుగోలు చేసి వ్యవస్థలోకి రూ. 60 వేల కోట్లను చొప్పించనుంది. ఈ వేలం జనవరి 30, ఫిబ్రవరి 13, ఫిబ్రవరి 20 తేదీల్లో జరగనుంది.
2. ఫిబ్రవరి 7న 56 రోజుల వేరియబుల్ రెపో రేట్ (VRR) వేలం ను ఆర్బీఐ నిర్వహించనుంది. దీని ద్వారా మార్కెట్లోకి సుమారు రూ.50,000 కోట్ల విలువైన నగదు రానుంది.
3. జనవరి 31న ఆరు నెలల కాలానికి 5 బిలియన్ డాలర్ల డాలర్-రూపాయి అమ్మకం మార్పిడి వేలాన్ని ఆర్బీఐ నిర్వహించనుంది. ఈ మార్పిడి కింద ఆర్బీఐ రూపాయిలకు బదులుగా బ్యాంకుల నుంచి డాలర్లను కొనుగోలు చేసి, వాటిని వ్యవస్థలోకి విడుదల చేస్తుంది. ఆరు నెలల తర్వాత ఆర్బీఐ ఈ డాలర్లను విక్రయిస్తుంది.
ఈ చర్యలు ఎలా సహాయపడతాయి?
ఈ చర్యలు కాలక్రమేణా వ్యవస్థలోకి రూ .1.5 ట్రిలియన్ల లిక్విడిటీని చొప్పించగలవని భావిస్తున్నారు. బ్యాంకర్ల అతిపెద్ద డిమాండ్ గా ఉన్న అత్యంత అవసరమైన మన్నికైన లిక్విడిటీని ఇవి అందిస్తాయి. అయితే వ్యవస్థలో రూ.3 ట్రిలియన్ల లిక్విడిటీ గ్యాప్ ను పూడ్చడానికి ఇది సరిపోకపోవచ్చు. ఆర్బీఐ గత వారం కూడా సెకండరీ మార్కెట్ ఓపెన్ మార్కెట్ ఆపరేషన్స్ (open market operations - OMOs)ను నిర్వహించినప్పటికీ, షెడ్యూల్డ్ ఓఎంఓ క్యాలెండర్ ను కలిగి ఉండటం మార్కెట్ కు భరోసా ఇస్తుంది. మార్చి 31 వరకు బ్యాంకుల అవసరాలకు సరిపడా లిక్విడిటీ ఉండేలా చూడాలని వీఆర్ఆర్ వేలం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఫార్వర్డ్ అండ్ స్పాట్ ఎఫ్ఎక్స్ మార్కెట్లో ఆర్బిఐ యొక్క రాబోయే భారీ, స్వల్ప స్థానం యొక్క ప్రభావాన్ని సులభతరం చేయడానికి డాలర్-రూపాయి మార్పిడి సహాయపడుతుందని ఆర్థికవేత్తలు తెలిపారు.
చర్యలకు ముందు లిక్విడిటీ ఎలా ఉండేది?
జూలై నుండి నవంబర్ 24 వరకు మిగులులో ఉన్న బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ లిక్విడిటీ 2024 డిసెంబర్ మధ్య నుండి రూ .1 ట్రిలియన్ కంటే ఎక్కువ లోటులోకి వెళ్లింది. భారీ వస్తు, సేవల పన్ను ప్రవాహాల కారణంగా ఇంటర్ బ్యాంక్ మార్కెట్ లో సగటు ద్రవ్య లోటు గత వారం రూ .3.3 ట్రిలియన్లను దాటింది. గత రెండేళ్లుగా రూపాయి అస్థిరతను తగ్గించేందుకు సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఫారెక్స్ మార్కెట్లో జోక్యం చేసుకుంటోంది. అయితే విదేశీ పోర్ట్ ఫోలియో ఇన్వెస్టర్లు దూకుడుగా భారతీయ స్టాక్స్ ను విక్రయించి, స్వదేశానికి డబ్బు పంపడానికి డాలర్లను సేకరించడంతో సెప్టెంబర్ లో స్థానిక కరెన్సీ భారీగా క్షీణించింది. సెప్టెంబర్ చివరిలో ఆల్ టైమ్ గరిష్ట స్థాయి 704.9 బిలియన్ డాలర్ల నుంచి రెండు నెలల వ్యవధిలో ఫారెక్స్ నిల్వలు 70 బిలియన్ డాలర్లకు పడిపోయాయి.
రూపాయి పడిపోవడంతో..
ఆర్బీఐ మార్కెట్లో డాలర్లను విక్రయించగా, వ్యవస్థ నుంచి రూపాయి లిక్విడిటీని పీల్చుకుంది. ప్రభుత్వ వ్యయం మందకొడిగా సాగడం వల్ల ఇది మరింత తీవ్రమైంది. జనవరిలో నగదు నిల్వల నిష్పత్తి (CRR), రోజువారీ వీఆర్ఆర్ లలో కోత విధించడంతో డిసెంబర్ నుంచి రూపాయి అకస్మాత్తుగా పడిపోవడంతో లిక్విడిటీ లోటు పెరిగింది. బ్యాంకులు ఆర్బీఐ వద్ద ఉంచుకోవాల్సిన డిపాజిట్ల శాతం అయిన సీఆర్ఆర్ ను 50 బేసిస్ పాయింట్లు తగ్గించింది.
ఈ చర్యలు రేటు తగ్గింపుకు ముందస్తుగా ఉన్నాయా?
లిక్విడిటీపై ఆర్బీఐ చర్యలు ఉద్దేశానికి స్పష్టమైన సంకేతమని, వడ్డీరేట్ల (bank interest rates) తగ్గింపునకు రంగం సిద్ధం చేసిందని బ్యాంకర్లు, ఆర్థికవేత్తలు చెబుతున్నారు. పాలసీ ట్రాన్స్ మిషన్ కు ఇంటర్ బ్యాంక్ లిక్విడిటీని చొప్పించడం ఒక ముందస్తు షరతు అని వారు తెలిపారు. సీఆర్ఆర్ లో 50 బేసిస్ పాయింట్లు తగ్గించాలని కొందరు కోరుతున్నారు. ద్రవ్యపరపతి విధాన ప్రకటన రోజున ఆర్బీఐ 56 రోజుల వీఆర్ఆర్ ను షెడ్యూల్ చేసింది. ఇది కూడా రేట్ల తగ్గింపు అవకాశాలను సూచిస్తుంది. ఆర్బీఐ (RBI) మానిటరీ పాలసీ కమిటీ తదుపరి సమావేశం 2025 ఫిబ్రవరి 5-7 తేదీల్లో జరగనుంది. అయితే ద్రవ్యోల్బణం (inflation) 5 శాతానికి చేరువలో కొనసాగుతుండటం, రూపాయి రికార్డు కనిష్టానికి పడిపోవడంతో రేట్ల కోతను వాయిదా వేసే అవకాశం కూడా ఉందని కొందరు విశ్లేషకులు పేర్కొన్నారు. రేట్ల కోతపై నిర్ణయం తీసుకునే ముందు అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ (donald trump) చర్యల ప్రభావాన్ని ఆర్బీఐ ముందుగా అంచనా వేస్తుందని వారు భావిస్తున్నారు.
టాపిక్