ITR filing 2024: ఆదాయపన్ను రిటర్న్స్ ఫైలింగ్ లో ఎవరు ఏ ఐటీఆర్ ఫామ్ ను ఎంచుకోవాలి?
ఆదాయ పన్ను పరిధిలోకి వచ్చే ప్రతీ ఒక్కరు ఆదాయ పన్ను చెల్లించడం ఒక చట్టబద్ధ విధి. అందువల్ల ఐటీ పరిధిలోకి వచ్చే వారు వారి ఆదాయ వనరులను బట్టి ఐటీఆర్ లను దాఖలు చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ సంవత్సరం ఐటీఆర్ లను ఫైల్ చేయడానికి జులై 31 లాస్ట్ డేట్. అందువల్ల, ఎవరు ఏ ఐటీఆర్ ఫామ్ ను ఫైల్ చేయాలో ఇక్కడ తెలుసుకోండి.
భారత ఆదాయ పన్ను (Income tax) శాఖ వివిధ పన్ను చెల్లింపుదారుల కేటగిరీలకు అనుగుణంగా వివిధ ఆదాయ పన్ను రిటర్న్స్ (ITR) ఫామ్ లను అందిస్తుంది. భవిష్యత్తులో ఇబ్బందులు తలెత్తకుండా ఉండాలంటే, తగిన ఐటీఆర్ ఫామ్ ను ఎంచుకోవడం మంచిది.
మొత్తం 7 ఐటీఆర్ ఫామ్స్
సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్ట్ టాక్సెస్ (సిబిడిటి) 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరానికి (AY 2024-25) ఏడు ఐటిఆర్ ఫామ్ లను విడుదల చేసింది. వ్యక్తిగత ఆదాయ వనరులు, పన్ను పరిధిలోకి వచ్చే ఆదాయాలు, వ్యక్తులు, హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబాలు (హెచ్యుఎఫ్లు, ) కంపెనీలతో సహా ఆదాయ పన్ను చెల్లింపుదారుల వర్గాలు.. తదితర అంశాల ఆధారంగా తగిన ఐటీఆర్ ఫామ్ ను ఎంచుకోవాలి.
ఐటిఆర్ -1 (సహజ్) ఎవరు దాఖలు చేయవచ్చు?
భారతదేశంలో నివసించే వ్యక్తులు ఐటీఆర్-1 దాఖలు చేయవచ్చు. అన్ని వనరుల నుండి వారి మొత్తం వార్షిక ఆదాయం రూ .50 లక్షలకు మించరాదు. మరియు వారి ఆదాయం వేతనం, లేదా పెన్షన్, లేదా ఒక ఇంటి ఆస్తి (ఉమ్మడి యాజమాన్యంలోని ఆస్తులకు మినహాయింపు), వడ్డీ, డివిడెండ్, ఫ్యామిలీ పెన్షన్ వంటా ఆదాయ వనరులు ఉన్నవారు ఐటీఆర్ 1 ను దాఖలుచేయాలి.
ఐటీఆర్ 1ను ఎవరు దాఖలు చేయరాదు?
- ప్రవాస భారతీయులు (ఎన్ఆర్ఐలు)
- రెసిడెంట్ నాట్ ఆర్డినరీ రెసిడెంట్ (ఆర్ఎన్ఓఆర్) పన్ను చెల్లింపుదారులు
- వార్షికంగా రూ.50 లక్షలకు మించిన ఆదాయం ఉన్నవారు
- వృత్తి, వ్యాపార మార్గాల ద్వారా ఆదాయం పొందేవారు.
- వ్యవసాయం ద్వారా రూ. 5 వేల కన్నా ఎక్కువ ఆదాయం పొందేవారు.
- మూలధన లాభాలు (స్వల్పకాలిక లేదా దీర్ఘకాలిక) ద్వారా ఆదాయం పొందేవారు.
- కంపెనీల డైరెక్టర్లు
- అన్ లిస్టెడ్ ఈక్విటీ షేర్లలో పెట్టుబడులు పెట్టినవారు
- ఆదాయ పన్ను చట్టంలోని సెక్షన్ 194 ఎన్ కింద పన్ను మినహాయింపు పొందినవారు.
ఐటీఆర్-2ను ఎవరు దాఖలు చేయవచ్చు?
ఐటిఆర్-1 (ITR 1) తో పోలిస్తే ఐటిఆర్-2 (ITR 2) ఫారం పన్ను చెల్లింపుదారుల విస్తృత పరిధికి వర్తిస్తుంది. ఐటీఆర్ 2 ఫామ్ ను ఈ కింది వర్గాలు ఫైల్ చేయాలి.
- ఇండివిడ్యువల్స్ అండ్ హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబాలు (HUF).
- వేతనం లేదా పెన్షన్ల నుండి క్రమం తప్పకుండా ఆదాయం పొందేవారు.
- ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఇంటి ప్రాపర్టీల నుండి ఆదాయం పొందేవారు.
- క్యాపిటల్ లాభాలు: స్వల్పకాలిక మరియు దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడులు లేదా ఆస్తి అమ్మకం ద్వారా పొందిన ఆదాయం.
- లాటరీ గెలుపులు, గుర్రపు పందేలు లేదా చట్టబద్ధమైన జూదం వంటి వివిధ వనరుల నుండి ఆదాయం (రూ. 5,000 మించిన వ్యవసాయ ఆదాయంతో సహా).
- భారతదేశం వెలుపల వనరుల నుండి సంపాదించిన ఆదాయం.
- నిర్దిష్ట పరిస్థితుల్లో ఎన్ఆర్ఐలు కూడా ఐటిఆర్-2 ఫైల్ చేయవచ్చు.
- ఐటిఆర్-2 ఫైల్ చేయడానికి స్థిరమైన ఆదాయ పరిమితి లేదు. ఏదేమైనా, సరళమైన ఐటిఆర్ -1 ప్రమాణాల కింద కవర్ చేయబడిన దాని కంటే ఆదాయ నిర్మాణం మరింత సంక్లిష్టంగా ఉన్న వ్యక్తులకు ఇది సిఫార్సు చేయబడింది.
ఐటీఆర్-4 (సుగమ్) ఎవరు దాఖలు చేయవచ్చు?
ఐటిఆర్-4 (ITR 4 SUGAM) ఫామ్ బహుళ ఆదాయ వనరులు కలిగిన పన్ను చెల్లింపుదారుల కోసం రూపొందించారు. వ్యక్తులు, హెచ్ యుఎఫ్ లు, భాగస్వామ్య సంస్థలు (లిమిటెడ్ లయబిలిటీ పార్ట్ నర్ షిప్ లు లేదా ఎల్ ఎల్ పీలను మినహాయించి). ఈ ఐటీఆర్ 4 ను దాఖలు చేయాల్సిన వర్గంలో వివిధ వ్యక్తిగత పన్ను చెల్లింపుదారులు, కుటుంబ యూనిట్లు, కొన్ని రకాల వ్యాపార సంస్థలు ఉన్నాయి. రెగ్యులర్ జీతం లేదా పెన్షన్ల నుండి వచ్చే ఆదాయాన్ని కూడా ఐటిఆర్-4 లో నివేదించవచ్చు. కొన్ని పరిమితులతో పొదుపు ఖాతాలు, డిపాజిట్లు లేదా పన్ను రిఫండ్స్ వంటి ఇతర వనరుల నుండి వచ్చే ఆదాయాన్ని నివేదించవచ్చు.