Cyber Safety: సైబర్ నేరగాళ్ల బారిన పడకుండా ఈ జాగ్రత్తలు పాటించండి.. మోసపోతే మొదటి గంటలోనే ఫిర్యాదు చేయండి…
Cyber Safety: సైబర్ నేరాల బారిన పడి మోసపోతున్న వారి సంఖ్య అంతకంతకు పెరుగుతోంది. అధికలాభాలు, ఓటీపీ, ఏపీకే ఫైల్స్‌, డిజిటల్ అరెస్ట్ ఇలా రకరకాలుగా నేరాలకు పాల్పడుతున్నారు. మోస పోకుండా జాగ్రత్త పడటంతో పాటు పొరపాటు జరిగిన గంటలోపు ఫిర్యాదు చేస్తే పోయిన సొమ్ము వెనక్కి వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువ.
Cyber Safety: సైబర్ నేరాలపై ఆర్‌‌బిఐ, పోలీసులు ఎన్ని అవగాహనలు కల్పిస్తున్నా నేరాలు మాత్రం ఆగడం లేదు. ఓటీపీ మొదలుకుని ఏపీకే ఫైల్స్‌, ఫిషింగ్‌ మెయిల్స్‌, డిజిటల్ అరెస్టులు అంటూ రకరకాల పద్ధతుల్లో నేరగాళ్లు చెలరేగిపోతున్నారు. ఈ క్రమంలో సైబర్ నేరం జరగకుండా పోలీసులు పలు జాగ్రత్తలు సూచిస్తున్నారు. పొరపాటున, ముందు వెనుక ఆలోచించకుండా డబ్బులు ట్రాన్స్‌ఫర్‌ చేసి మోసపోయామని గుర్తిస్తే మొదటి గంటలోనే ఫిర్యాదు చేస్తే డబ్బులు వెనక్కి వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.
సైబర్ నేరాల్లో ఎక్కువగా ఓటీపీ సంబంధించినవి, తప్పుడు సమాచారం, మోసపూరిత వాగ్థానాలతో జరిగే లావాదేవీలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఈ క్రమంలో సైబర్ నేరగాళ్ల బారిన పడ్డామని గుర్తించిన వెంటనే 1930 నంబరుకు ఫిర్యాదు చేస్తే పోయిన డబ్బు వెనక్కి రావడానికి అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. నేరగాళ్లు వినియోగించిన బ్యాంకు ఖాతాలను గుర్తించి వాటిలో లావాదేవీలను నిలిపివేయడానికి వీలవుతుంది. బ్యాంకు ఖాతాల నుంచి మరో ఖాతాకు జరిగే లావాదేవీలను బ్యాంకులు అమోదించడానికి గంట వ్యవధి ఉంటుంది. నేరగాళ్లు డబ్బును మళ్ళించినా, వాటిని నగదుగా మార్చుకున్నా తిరిగి రాబట్టడానికి తొలి గంటలో ఫిర్యాదు చేయడం ఉత్తమ మార్గం.
సైబర్ క్రైమ్ జరిగే తీరు….
1. TRAI మీ ఫోన్‌ను మరికాసేపట్లో డిస్‌కనెక్ట్ చేయబోతోంది, వెంటనే ఫలానా నంబర్ నొక్కమని ఫోన్ కాల్ వస్తుంది. కంగారు పడి వారు చెప్పిన నంబర్ నొక్కితే మీ ఫోన్ కంట్రోల్ వారి చేతికి వెళ్లిపోతుంది. మీకు కూడా ఇలాంటి కాల్ చేస్తే, వాటికి ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది ఒక రకమైన స్కామ్….
2. మీరు FedEx ద్వారా విదేశాల నుంచి వచ్చిన ప్యాకేజీ గురించి కాల్ చేసిన 1 లేదా మరేదైనా నొక్కమని అడిగితే, ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది కూడా ఒక స్కామ్.
3. ఒక పోలీసు అధికారినని పరిచయం చేసుకుని ఎవరైనా మీకు ఫోన్ చేసి మీ ఆధార్ గురించి మాట్లాడితే, స్పందించకండి. ఇది ఒక స్కామ్.
4. మీరు 'డిజిటల్ అరెస్ట్'లో ఉన్నారని ఎవరైనా చెబితే స్పందించవద్దు. ఇది ఒక స్కామ్. దేశంలో డిజిటల్ అరెస్ట్ అనే దానికే అవకాశం లేదు. భయభ్రాంతులకు గురి చేసి మోసం చేయడంలో ఇదో రకమైన పద్ధతి.
5. మీ కోసం వచ్చిన పార్సిల్‌ లేదా మీరు పంపిన ప్యాకేజీలో డ్రగ్స్ కనుగొన్నారని ఎవరైనా ఫోన్ చేసి చెబితే, ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది ఒక స్కామ్.
6. మీరు ఎవరితోనూ చెప్పలేరని చెబితే, అలాంటి మాటలు వినవద్దు. 1930లో సైబర్ క్రైమ్ పోలీసులకు వెంటనే సమాచారం ఇవ్వండి.
7. WhatsApp లేదా SMS ఉపయోగించి మిమ్మల్ని సంప్రదిస్తే, అలాంటి వాటికి ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది ఒక స్కామ్.
8. ఎవరైనా మీకు కాల్ చేసి, వారు పొరపాటున మీ UPI IDకి డబ్బు పంపారని మరియు వారు తమ డబ్బును తిరిగి ఇవ్వాలని కోరితే, అలాంటి కాల్స్‌కు ప్రతిస్పందించవద్దు. మీ ఖాతాలో డబ్బులు వచ్చాయో లేదో తనిఖీ చేసుకోండి. ఇది ఒక రమైన స్కామ్.
9. ఎవరైనా మీకు కారు, వాషింగ్ మెషీన్, సోఫా కొనుగోలు చేయాలనుకుంటున్నారా అని చెప్పినా, వారు సైన్యం లేదా CRPF నుండి వచ్చారని వారి ID కార్డును మీకు చూపించినా దానికి ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది ఒక స్కామ్.
10. ఎవరైనా Swiggy లేదా Zomato నుండి కాల్ చేస్తున్నారని మరియు మీరు 1 లేదా మరేదైనా నొక్కడం ద్వారా మీ చిరునామాను నిర్ధారించాలని చెబితే స్పందించకండి. ఇది కూడా ఒక స్కామ్.
11. ఆర్డర్ లేదా రైడ్ లేదా మరేదైనా రద్దు చేయడానికి OTPని షేర్ చేయమని మిమ్మల్ని అడిగితే, ప్రతిస్పందించవద్దు. ఇది ఒక స్కామ్. ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ, మీ OTPని ఎవరితోనూ ఫోన్‌లో పంచుకోవద్దు.
12. వీడియో మోడ్‌లో ఎటువంటి కాల్‌లకు సమాధానం ఇవ్వకండి.
13. గందరగోళంగా ఉంటే మీ ఫోన్ స్విచ్ ఆఫ్ చేసి ఆ నంబర్‌ని బ్లాక్ చేయండి.
14. టెక్స్ట్‌, వాట్సప్‌లలో మెసేజీలలో నీలం రంగులో వ్రాసిన ఏ లింక్‌ను ఎప్పుడూ నొక్కకండి.
15. మీకు అత్యున్నత పోలీసు, CBI, ED లేదా IT డిపార్ట్‌మెంట్ నుండి నోటీసు వచ్చినా దానిని ఆఫ్‌లైన్‌లో ధృవీకరించుకోండి. సంబంధిత కార్యాలయాలను నేరుగా సంప్రదించవచ్చు.
16. అటువంటి లేఖలు, నోటీసులు అధీకృత ప్రభుత్వ పోర్టల్‌ల నుండి వచ్చాయో లేదో ఎల్లప్పుడూ తనిఖీ చేయండి.
డిజిటల్ జాగ్రత్తల విషయంలో మీ చిరునామా, స్థానం, ఫోన్, ఆధార్, PAN, DoB లేదా ఏదైనా వ్యక్తిగత వివరాలను ఫోన్ లేదా సందేశాల ద్వారా ఎవరితోనూ పంచుకోవద్దు. కాల్‌లో మీ పేరును గుర్తించడానికి కూడా నిరాకరించండి.
మీకు కాల్ చేసిన వారే మీ పేరు, నంబర్లను మీరు 'ధృవీకరించాలని' అడగండి. ఏవైనా వివరాలను తెలుసుకోవాలని వారికి చెప్పండి. వారు మీ వివరాలను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, వాటిని నిర్ధారించకండి.అవసరం లేని సంభాషణ తిరస్కరించకండి. కేవలం డిస్‌కనెక్ట్ చేసి బ్లాక్ చేయండి.
ఎలాంటి అనుమానాస్పద సందర్భంలో అయినా మిమ్మల్ని మీరు రక్షించుకునే విధానం కాల్ కట్ చేయడమే. నంబర్‌ను నోట్ చేసి బ్లాక్ చేయండి. కాల్ సమయంలో ఎటువంటి నంబర్లను నొక్కవద్దు, వారి మాట వినవద్దు. వారు ఒత్తిడి తెచ్చినా, మిమ్మల్ని భయపెట్టినా, వెంటనే చెప్పినట్టు చేయాలని బలవంతం చేసినా అది సైబర్ క్రైమ్ అని గుర్తించండి.
సైబర్ మోసగాళ్లు మిమ్మల్ని ట్రాప్ చేయడానికి రకరకాల అస్త్రాలు ప్రయోగిస్తారు. 1930/ లేదా https://cybercrime.gov.in/ లో నేరుగా ఫిర్యాదు చేయండి
